Kust Tel Aviv

Het probleem met Tel Aviv 2019

De afgelopen jaren heeft Expreszo – zoals het een queer magazine betaamt-  vaak uitgebreid verslag gedaan van het Eurovisie Songfestival. Van een vierdelige serie met commentaar tot liveblogs: je vindt het hier. We zouden het ook dit jaar graag willen doen. De redactie heeft echter besloten dat we – buiten dit artikel om, dan – geen aandacht aan het evenement zullen besteden. Die keuze komt voort uit persoonlijke en politieke overwegingen van een deel van onze redacteuren.

Omdat we Expreszo graag gebruiken om moeilijke vraagstukken aan te snijden, leggen we onze lezers graag eerlijk en open uit waarom wij deze keuze maken. We willen niemand dingen verbieden, maar wel onze visie geven over de achterliggende betekenis van een Songfestival in Tel Aviv.

Het Eurovisie Songfestival: hoe en wat?

De eerste editie van het festival vond plaats in 1956, als een initiatief van de European Broadcasting Union (EBU). EBU is een samenwerking tussen voornamelijk Europese publieke omroepen, zoals de NPO. De voorganger van de EBU werd in de Tweede Wereldoorlog misbruikt door de Nazi’s. Een kersverse EBU wilde zich daarom richten op positieve programma’s, die de overeenkomsten en verbindingen tussen de Europese landen lieten zien.

Het Eurovisie presenteert zichzelf als een apolitiek evenement, maar draagt wel actief een boodschap uit over vrede en eenheid tussen Europese landen. Dit zie je ook terug in de thema’s van het EFS, die vooral de afgelopen jaren over het vieren van overeenkomsten én verschillen gaan. Voorbeelden zijn ‘Building Bridges’ (2015) ‘Come Together’ (2016) of ‘Celebrate Diversity’ (2017).

Eurovisie Songfestival
[credit]Noel Slevin[/credit]

Oké, en dus? Waarom zouden jullie een apolitiek evenement met een positieve boodschap willen boycotten?

 Omdat wij niet geloven dat het Eurovisie écht apolitiek is. In feite zou je kunnen stellen dat het hele festival zelfs is opgericht als politiek middel, voor een versterkt Europa-gevoel. Internationale evenementen worden vaak ingezet om het imago van het gastland te versterken en internationale relaties te verbeteren. De gastlanden, in dit geval dus Israël, kunnen tijdens zo’n evenement hun beste beentje voorzetten en een bepaald beeld van hun land schetsen. Daarbij worden enorme misstanden voor het gemak onder het tapijt geveegd.

Klinkt allemaal nogal vergezocht.

 Klopt, maar dat is het niet. Israël is al sinds 2005 actief bezig met het oppoetsen van hun internationale imago. Een deel daarvan bestaat ook uit pink washing – oftewel de LHBT+ gemeenschap gebruiken voor financieel, persoonlijk of politiek gewin. Israël profileert zichzelf als een hip vakantieland met een enorme compassie voor LHBT+.

Maar Israël is toch écht een prima land voor queer mensen? Véél beter dan Palestina?

Ja, en dat is ook goed. Hoewel de situatie voor LHBT+ in Israël ook niet overschat moet worden, is Israël het meest queer friendly land in die regio. We gaan dat niet ontkennen. We vinden het ook jammer dat Palestina daar op dit gebied nog niet is, hoewel er zeker ook in Palestina activistische bewegingen zijn, zoals Aswat, die zich voor LHBT+ emancipatie inzetten.

Ondanks dat Israël op dit gebied vrij progressief is, zijn LHBT+ rechten geen stok om je buren mee te slaan. Het promoten van LHBT+ rechten zou daarnaast al helemaal geen afleidingsmanoeuvre moeten zijn voor nationale wanpraktijken. (Plus, de LHBT+ vriendelijke houding is niet zo aanwezig voor queer Palestijnse vluchtelingen, die geen bescherming krijgen en vaak gedeporteerd worden.)

Oké…maar wat is er dan precies mis met wat Israël doet? Er zijn toch twee kanten van het verhaal? De Palestijnen hebben toch ook slachtoffers gemaakt?

Natuurlijk zitten er meerdere kanten aan dit verhaal. Joden waren in Europa eeuwenlang slachtoffer van antisemitisme en vervolging. Het Zionisme (een politieke beweging voor een Joods thuisland) schoot wortel, omdat Joden stelselmatig gediscrimineerd, opgejaagd en vermoord werden. De zionistische beweging begon rond 1900 te verlangen naar een eigen staat, waar – met name Europese – Joden hun bedreigde cultuur zouden kunnen behouden. Palestina leek de zionisten de perfecte plek.

Na de Eerste Wereldoorlog werd Palestina bestuurd door de Britten. Zij beloofden de zionisten een ‘Joods Nationaal Thuis’. Dat schoot de Arabische bevolking in Palestina en omringende landen in het verkeerde keelgat. Dit kwam grotendeels omdat de Britten de oorspronkelijke Arabische bevolking al onafhankelijkheid hadden beloofd in de Hoessein-McMahoncorrespondentie. Die afspraak kwamen ze niet na. Palestina bleef Brits.

De Britten lieten in die tijd een grote stroom Europese Joodse migranten toe en deze mensen kochten land. Op dit land woonden en werkten vaak al Palestijnse boeren, die werden verdreven. In 1936 begonnen Arabische Palestijnen te rebelleren tegen de Britten. Die probeerden vervolgens de situatie weer onder controle te krijgen, door – onder andere-  in de meest kritieke periode van antisemitisme in Europa, Joden de toegang tot Palestina te ontzeggen.

De Joden maken daarna het grootste trauma mee dat we in de Westerse wereld kennen. Verdienen ze Israël niet gewoon?

De situatie waarin Israël tot stand is gekomen, is heel twijfelachtig, ook als je Joden een eigen staat gunt. Het is allemaal natuurlijk niet zwart-wit, veel dingen zijn vanuit verschillende standpunten verklaarbaar. Maar nog even een blik op hoe de geschiedenis zich verder heeft ontwikkeld:

In 1947 trekken de Britten zich terug uit een chaotisch Palestina. Palestina wordt verdeeld: 55 procent wordt de Joodse staat Israël, 42 procent de Arabische staat Palestina. Jeruzalem is een internationale zone. Israël is vanaf 1948 een feit. De Arabische bevolking in zowel Palestina als omringende landen is ontevreden met deze oplossing en ziet het als een nieuwe vorm van Europees kolonialisme, waarbij hun land langzaam wordt afgenomen. Israël wordt in eerste instantie aan alle kanten aangevallen door Arabische landen. Israël beschermt zichzelf tegen die aanvallen via strijd, en wint daarbij een steeds groter gebied. In 1967 bezit Israël ook de 42 procent die eerder aan Palestina was toegewezen.

Het lukt Palestijnse burgers daarna niet om de instroom van Israëlische settlers tegen te houden. Het oorspronkelijke Palestina wordt steeds meer opgesplitst en de Arabische Palestijnen raken stateloos. Eind jaren ’80 geloven veel Palestijnse burgers niet meer dat onderhandelingen of boycots zullen helpen. Er begint een stroom van gewelddadig protest en minstens even erge tegenacties. Dit is de Eerste Intifada, waarbij vooral de Palestijnse burgers veel verliezen lijden.

In 1993 krijgen de Palestijnen na jaren strijd een beetje meer autonomie, maar aan beide kanten blijven extremisten de “vrede” verstoren. In 2005 begint de Tweede Intifada. Met de groeiende activiteit van de Palestijnse (terroristische) organisatie Hamas vallen er ook veel Israëlische slachtoffers.

Palestijnse kinderen tussen het puin
[credit]Jakob Reimann[/credit]

Als Palestina niet vreedzaam is, is het toch logisch dat Israël dat ook niet is?

Als we het vanuit Israëlisch perspectief bekijken, kan je de voorgaande gebeurtenissen zien als zelfverdediging, ook vanwege de grote dreiging vanuit Egypte, Syrië en Jordanië. Dit is echter ongeveer het moment waar we bij de huidige situatie aankomen. Israël begint in verband met aanslagen met het bouwen van muren en check-points. De Palestijnse Gazastrook komt onder een verstikkende blokkade te staan en de Westoever wordt bezet gebied. Het is op de dag van vandaag vooral de oorspronkelijke Arabische bevolking die lijdt onder het conflict, mede omdat Israël een veel groter en sterker leger heeft.

Sinds 30 maart 2018 voert Israël een extreem beleid tegen Palestijnse demonstranten. Hierbij worden zelfs kinderen met zware automatische wapens beschoten. Let wel: deze demonstranten vormen volgens Amnesty International absoluut geen acute bedreiging. Het gaat in het algemeen over demonstranten bij vreedzame sit-ins. Er zijn meermaals ongewapende demonstranten neergeschoten, zelfs wanneer ze met hun rug naar de Israëlische soldaten gekeerd stonden.

De Palestijnse ziekenhuizen kunnen het aantal slachtoffers nauwelijks aan. Ondertussen worden Palestijnse burgers in kritieke toestand vastgehouden bij check-points waardoor ze niet op tijd medische hulp krijgen. Palestijnse inwoners hebben niet dezelfde rechten als Israëlische. De Gazastrook heeft nog steeds geen vrije toegang tot voedsel, drinkwater en medicijnen.

“Palestijnen in een groot deel van de Westoever hebben toegang tot water, elektriciteit en andere staatsdiensten, die ofwel beperkter of duurder zijn dan dezelfde diensten voor de Joodse (Israëlische, red.) settlers in dat gebied.” – Human Rights Watch

Kortom, de huidige politieke situatie is onhoudbaar en raakt Palestina buitensporig. Israël is – mede dankzij Amerikaanse financiële steun van inmiddels meer dan drie miljard dollar per jaar –  veel machtiger. Hoewel we Palestijns geweld niet willen goedpraten, is het geen eerlijke strijd. Israël schendt– in naam van de staat- volgens Human Rights Watch internationale mensenrechten en onderdrukt een Palestijnse minderheid.

Maar hoe helpt het Eurovisie boycotten daar dan precies tegen?

Je kunt beargumenteren dat het écht niet zoveel zal uitmaken of jij wel of niet kijkt. We kunnen ook niet voor jou bepalen of jij deze week het EFS opzet. Wel hopen we je te informeren over het conflict en onze redenen om te boycotten. We zien dat veel bekende en minder bekende artiesten (waaronder Lorde en Lana Del Rey), politici, mensenrechten- en LHBT+ organisaties zich uitspreken tegen het Eurovisie in Tel Aviv.

Aanhoudende internationale druk helpt namelijk bij dit soort conflicten. We moeten niet vergeten wat er gebeurt in deze regio en we moeten zorgen dat we niet om de tuin geleid worden door de Eurovisie-glitter en glamour. We vinden het bovendien ironisch dat een evenement, dat continu de nadruk legt op vrede en samenhorigheid, plaatsvindt in een regio waar die begrippen laag op de prioriteitenlijst staan. Voorlopig kunnen Palestijnse burgers dankzij de afbakeningen niet eens naar het evenement komen kijken.

Waarom zijn jullie hier wel uitgesproken tegen, terwijl jullie andere dingen niet besproken hebben? Het WK in Rusland, bijvoorbeeld?

Die vraag is heel terecht en we hebben er ook geen bevredigend antwoord op. We laten soms inderdaad belangrijke discussiepunten liggen. Dat spijt ons. Expreszo heeft een kleine, wisselende redactie. Dat is deels de charme van Expreszo: steeds nieuwe jongeren die een nieuwe visie aandragen. Het zorgt er echter wel voor dat we soms consistentie missen. Soms komen we ergens ook gewoon niet aan toe. We wegen daarbij af wat onze “collega’s” doen. Als een ander platform iets al heeft aangekaart, voelen we minder noodzaak om dat nog een keer te doen. Maar we vinden deze keer dat het te stil blijft om ons heen. We snappen ook waarom.

We spraken tijdens de Eurovisie-persconferentie onder andere met Duncan Laurence. Volgens Laurence draait het Eurovisie om de muziek, juist om de strijd en geopolitieke spanningen even te vergeten. We weten hoe beladen dit onderwerp is, en geloof ons, er is veel aan dit artikel geschaafd, voordat we het goed genoeg vonden om te plaatsen. We weten hoe snel je de fout in kunt gaan, en het was voor ons ook makkelijker geweest om te doen of het Songfestival alleen om muziek draait. Maar de organisatoren van het ESF geven volgens ons een bepaalde boodschap met hun keuze voor Tel Aviv. De boodschap dat vermaakt worden belangrijker is dan het het tegengaan van onschuldige slachtoffers. Wij staan daar niet achter. Het Eurovisie Songfestival boycotten zal heus niet dit hele conflict oplossen, maar we willen er ook niet klakkeloos overheen kijken. We hopen daarom dat jij met ons meedoet.

Over de auteur(s)

Redactie

Redactie

Schrijf mee

Wil jij helpen met het creëren van leuke content voor en door LHBT+? Bekijk hieronder onze vacatures.

Voorbinddiscours

Gastredacteur Laurie schrijft over het imago van de voorbinddildo nu en hoe dat door de eeuwen heen is veranderd.