Hoe Wilders homorechten tot wapen maakte tegen Moslims

Dit verhaal verscheen eerst op Buzzfeed en is geschreven door J. Lester Feder, Addie Schulte en Kim Deen. Alle rechten voorbehouden.

AMSTERDAM – Op een frisse avond eind februari, komt een kleine groep queer migrantenactivisten samen in het westen van Amsterdam om zich voor te bereiden op, zoals een van de aanwezigen het omschreef, ‘de apocalypse’.

Al maanden bevinden zij zich in een steeds feller wordend debat over migratie in de aanloop naar de verkiezingen op 15 maart, en ze hebben er genoeg van om het doelwit te zijn. De race wordt gedomineerd door Geert Wilders, de gebleekt blonde leider van de Partij voor de Vrijheid, die in de peilingen lang voorop liep. Zijn mogelijke minister-presidentschap wordt gezien als de volgende proef voor de nationalistische golf die Groot-Brittanië uit de Europese Unie dreef en Donald Trump in het Witte Huis plaatste.

Maar de race richt zich ook regelmatig op homorechten, omdat Wilders zijn crusade tegen de Islam framed ter verdediging van nationale waarden in het land dat trotst is om de eerste te zijn die het homohuwelijk invoerde en nog steeds een voorbeeld voor LHBT-rechten is. Verschillende gematigde politici herhalen de boodschap dat Moslimmigranten de queer gemeenschap bedreigen.

“Als je op zoek bent naar een dramatische ommekeer, dan denk ik dat die al gaande is,” zegt Manju Reijmer, een 26-jarige geboren in Sri Lanka en geadopteerd door een familie in een klein Nederlands dorp. Een 29-jarige genaamd Abdi, geboren in Somalië en gevlucht tijdens de oorlog in 1991, zegt dat de focus op homorechten slechts een van de vele roulerende “voorwaardes om te integreren” is, in de Nederlandse maatschappij. Hierdoor voelt het “onmogelijk om te integreren in een samenleving die jouw menselijkheid als mens van kleur niet accepteert”. (Abdi heeft gevraagd zijn achternaam anoniem te houden omdat hij nog niet uit de kast is voor zijn familie.)

Wilders z’n steun voor homorechten viel eerder uit de toon van andere nationalistische politici in het Westen, die doorgaans sociaal conservatief zijn. Maar nu lijkt het er op dat Wilders zijn tijd vooruit was. Politici als Donald Trump en Marine Le Pen volgen zijn voorbeeld en zeggen LHBT-rechten te verdedigen door de Moslimmigratie te weren.

Voor velen in de ruimte is dit slechts racisme vermomd als liberalisme, waardoor nationalisme weer respectabel wordt in het Westen.

Immigranten worden continu onderworpen aan de “roze toetst”, zegt Dino Suhonic, oprichter van de queer Moslim organisatie Maruf en organisator van de avond. Politici “gebruiken homorechten bijna als kenmerk van de nationale identiteit,” zegt Suhonic, maar enkel om de plek van “asielzoekers en immigranten” ter discussie te stellen. Het is een houding waar Suhonic naar refereert als “homonationalisme”.

“De vrijheid die queer mensen zouden moeten hebben – om elkaar te zoenen, te trouwen, kinderen te krijgen – is precies waar de Islam tegen vecht,” vertelt Wilders aan Buzzfeed News vorig jaar juni na de aanval op de homoclub in Orlando, voor hij toevoegt dat de schietpartij een confrontatie moet opleveren met “dat we al zo veel Islam hebben geïmporteerd in het vrije Westen”. De volgende maand zou hij die boodschap meenemen naar de Republican National Convention, waar hij op een Gays for Trump feest verkondigt “waar dan ook in het Westen, als je toestaat dat de Islam zich zaait op jouw grond, wees dan niet verrast als je Sharia wetten oogst, want Islam en Shari wetten [zijn] precies hetzelfde.”

“LGBT rechten worden gebruikt als wapen”

Er is een kleine kans dat Wilders premier wordt, zelfs al wordt zijn partij groot, peilingen tonen dat steun afneemt terwijl de verkiezingen naderen. Hij maakt kans op ongeveer 15% van de stoelen in het parlement, maar alle zes andere grote partijen hebben aangegeven niet samen te willen werken met de PVV in een coalitie. Toch heeft hij al een enorme overwinning behaalt ongeacht de uitkomst van de verkiezingen: de voorwaardes van debat omtrent immigratie in Nederland zijn dermate beïnvloedt dat andere politici zijn boodschap uitdragen.

Dit betreft ook de huidige minister-president, Mark Rutte van de VVD, die zijn poging om herverkozen te worden begon met een brief in januari: “We voelen een groeiend ongemak wanneer mensen onze vrijheid misbruiken om hier de boel te verstieren, terwijl ze juist naar ons land zijn gekomen voor die vrijheid. [Mensen] die homo’s lastigvallen, vrouwen in korte rokjes uitjouwen of gewone Nederlanders uitmaken voor racisten. […] Als je ons land zo fundamenteel afwijst, heb ik liever dat je weggaat.” Hij eindigde de alinea met een ultimatum voor immigranten dat al snel de VVD slogan zou worden: “Doe normaal of ga weg”.

Tofik Dibi, een homoman, zoon van Marokkaanse immigranten die Kamerlid was van 2006 tot 2012, speelde vaak hard tegen hard met Wilders op de vloer van de Tweede Kamer. In een interview met Buzzfeed News zegt Dibi dat anti-LHBT sentimenten een probleem zijn in migrantengemeenschappen en dat dit probleem geconfronteerd moet worden. Maar vele politici gebruiken het om alarm te slaan over immigratie, en, zegt hij, “geven geen fuck om homorechten”.

Volgens Dibi gebruiken anti-immigratie politici het onderwerp als slechts nog een reden om te suggereren dat immigranten nooit volledig Nederlands worden. Dibi zegt dat ze ook behoedt zijn voor houdingen tegenover Joden en vrouwen, maar homoseksualiteit hun gebruikelijke punt is.

“Van al deze voorwaardes worden homorechten het vaakst gebruikt omdat ze weten dat dat het meest controversieel is binnen de gemeenschappen,” zegt Dibi. In de strijd om immigratie worden “LHBT rechten gebruikt als wapen”.

 

2.

Een activist van de anti-immigranten groepering PEDIGA betuigt haar steun aan Wilders bij het begin van zijn campagne. Credit: Mascha Joustra voor Buzzfeed News

Geert Wilders begint zijn campagne formeel op 18 februari onder een bedrukte lucht in Spijkenisse, met ongeveer 75.000 bewoners net buiten Rotterdam.

Wilders’, 54, zorgen over de Islam dateren uit de periode dat hij in Israël woonde en door het Midden-Oosten reisde net na zijn studie. Hij begint in de politiek als een adviseur aan de VVD en kwam in 1998 in het parlement als loyaal achterbanklid. Hij stapte uit de partij in 2004 vanwege de toenadering van Turkije in de Europese Unie. Hij werd al snel bekend voor het belagen van de Islam in de consensuspolitiek.

“Er is veel Marokkaans tuig in Holland dat de straten onveilig maken,” verklaarde Wilders in het Engels in Spijkenissen, zijn gedaante zwevend boven een zee van microfoons terwijl verslaggevers elkaar duwen om dichter bij hem te komen. Wilders werd schuldig bevonden voor het “aanzetten tot discriminatie” in December toen hij tegenover een menigte opriep tot “minder Marokkanen”. Hij noemde Moslimjongeren ook “straatterroristen” en “Islamitische testosteronbommen” die een “seksuele jihad” voeren tegen Europese vrouwen.

“Ik heb een boodschap voor Nederlanders,” zegt Wilders in het Engels ten behoeve van de vele buitenlandse verslaggevers. “Laten we alsjeblieft Nederland weer van ons maken.”

Wilders vermijdt de pers veelal en verschijnt zelden publiekelijk, sinds hij voor het eerst onder 24-uur politietoezicht werd geplaatst in 2004 na de dood van Theo van Gogh. De man die samen met Wilders de PVV begon, Martin Bosma, gaf de positie van zijn partij op het gebied van homorechten aan Buzzfeed News.

“Onze partij heeft nooit iets gezegd over homoseksuelen behalve dat homo’s het slachtoffer zijn van massa-immigratie  – als homo’s mishandeld worden, is dat min of meer door Moslims,” zegt Bosma terwijl hij achter Wilders’ grote beveiligingsteam loopt die over de zaterdagmarkt in Spijkenissen tracht te dwalen. “Amsterdam was vroeger de homohoofdstad van Europa en de homo’s gaan terug de kast in dankzij massa-immigratie.”

Velen die LHBT-rechten steunen vermoeden dat Wilders’ steun er voor enkel gedreven wordt door politieke noodzaak.

“Alsjeblieft, laten we Nederland weer van ons maken.”

Tanja Ineke, president van de LHBT organizatie COC Nederland, vertelt BuzzFeed News dat Wilders doorgaans “geen betrouwbare bondgenoot” is. Hij brak onlangs een verkiezingsbelofte door zijn kamerleden tegen wetgeving te laten stemmen die het makkelijker zou maken voor transgender mensen om hun papieren te wijzigen. En, zegt ze, misdaadcijfers bewijzen dat immigranten geen specifieke dreiging zijn voor LHBT mensen, hoewel ze toevoegt dat het belangrijk is om “te erkennen dat acceptatie lager is onder migrantengemeenschappen en de Moslimgemeenschap, en dat serieus te nemen.”

Ineke citeert een onderzoek uit 2009, op aanvraag van het Ministerie van Justitie, dat concludeert dat 86% van de mensen beschuldigd van geweld tegen LHBT mensen in Nederland van autochtone achtergrond zijn en 14% van migrantenafkomst, grofweg gelijk aan hun representatie in de gehele bevolking. Een andere analyse door onderzoekers aan de Universiteit van Amsterdam omtrent anti-LHBT geweld in de stad concludeerde wel dat mensen van Marokkaanse afkomst oververtegenwoordigd waren onder verdachten, maar dat mensen van Turkse komaf ondervertegenwoordigd waren en minder vaak van deze misdaden verdacht waren dan autochtone Nederlanders. Religie was geen factor, concludeerde de onderzoekers, maar de “straat cultuur” die eigen is aan Marokkaanse jonge mannen “versterkt het hypermasculiene gedrag”.

Los van de data, put de retoriek van de PVV wel uit echte zorgen van sommige Nederlandse stemgerechtigden. Een recent opinie-onderzoek met data terug tot 2002 aan toe ondervond dat ongeveer 1 op de 10 stemmers zowel voor homorechten was als tegen immigratie, hoewel het niet analyseert op welke partij gestemd werd. (Het onderzoek nam steun voor transgenderrechten niet mee). Het is moeilijk te peilen hoe de LHBT-gemeenschap stemt aangezien de peilingen niet vragen naar seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Maar peilingen wijzen een brede draagkracht uit voor zorgen omtrent immigratie en de helft van de ondervraagden in een recente Ipsos peiling zeggen dat “niet-Westerse” immigranten een bedreiging zijn voor “Nederlandse waardes”.

Sociale angst omtrent immigratie bereikt een hoogtepunt in 2015 toen het aantal asielaanvragen verdubbelde tot 56.500, het merendeel op de vlucht voor de oorlog in Syrië. Vandaag is ongeveer 12% van de Nederlandse bevolking een “niet-Westerse migrant”. Maar de belangrijkste doelwitten van de anti-immigratie beweging zijn niet de nieuwkomers. Inderdaad, het zijn de Turkse en Marokkaanse gemeenschappen die al generaties in het land wonen sinds de eerste golf gastarbeiders arriveerde na de Tweede Wereldoorlog. Ze worden vaak beschuldigd van het gevaarlijker maken van Nederland maar dit lijkt meer te maken te hebben met culturele wrijvingen dan objectieve veiligheidsredenaties; aantallen van alle vormen van misdaad – van overvallen tot seksueel geweld – dalen in het afgelopen decennia.

Er is een soort gecodeerde politiek dat door meerdere partijen gebruikt wordt, zegt Olave Basabose, kandidaat Tweede Kamerlid voor de nieuwe partij Artikel 1. Basabose, een transgender vrouw wiens familie naar Nederland kwam als vluchteling uit Burundi toen ze een kind was, vertelt dat ze een “gecodeerde taal” hoort, gericht op LHBT stemmers dat losjes vertaalt naar “ik ben er om je te beschermen van die Moslims”.

De VVD, waarvan experts verwachten dat die zal blijven regeren na de verkiezingen, is ver gegaan om deze boodschap te incorporeren in hun campagneboodschap. Nadat minister-president Rutte de brief publiceerde waarin hij migranten waarschuwde om “normaal te doen of weg te gaan”, onthulde de VVD campagne posters “zonder angst hand in hand lopen is heel normaal”.

Tanja Ineke van COC Nederland noemt de campagne “oprecht” en zegt dat de minister-president homorechten hanteert als “helder voorbeeld hoe we naar mensenrechten kijken in dit land, en hij kiest een onderwerp waar veel immigranten niet bekend mee zijn.”

Maar, zegt Basabose, LHBT mensen moeten sceptisch zijn voor politici die hun rechten gebruiken om immigratie tegen te gaan.

“We kennen de geschiedenis van wat er gebeurt als je extreem rechts de ruimte geeft, de eerst volgende doelwitten zijn de homo’s,” zegt Basabose.

3.

Credit: Mascha Joustra voor Buzzfeed News

Wilders bouwde zijn anti-immigratie partij in de nasleep van twee beruchte moorden waardoor vele Nederlanders zich afvroegen of zij hun kernwaarden konden behouden terwijl ze open staan voor de wereld.

De eerste gebeurde in mei 2002, toen de eerste politicus die een Nederlandse politieke partij oprichtte tegen Islam, werd neergeschoten negen dagen voor de verkiezingen. Zijn naam was Pim Fortuyn, een socioloog en columnist die de Nederlandse politiek veranderde door in begin jaren ’00 te vragen voor een “Koude Oorlog tegen Islam” ter verdediging van de waardes van de Verlichting. Hij was zelf homoseksueel en zette zijn kruistocht op als bescherming tegen zijn rechten als homoman. Hij hield er van om openhartig te praten over anonieme seks in de achterkamers van Rotterdamse kroegen.

“Ik heb geen zin de emancipatie van vrouwen en homoseksuelen nog eens over te doen,” vertelde hij aan een verslaggever in 2002. Maar Fortuyn praatte ook over seks met Marokkaanse mannen om aantijgingen van onverdraagzaamheid tegen te spreken. Hij vertelde ooit tegen Het Parool: “ik ben geen racist. Ik heb vrienden in alle kleuren van de regenboog. Ik ben met ze naar bed geweest. Jij niet.”

Zelfs zij die hielpen met zijn campagne waren geshockeerd door de expliciete uitspraken omtrent zijn seksleven en de daarmee verworven populariteit in een land waar mensen aangemoedigd worden om hun privéleven privé te houden.

Hij werd geadviseerd tijdens zijn gooi naar het minister-presidentschap in 2002 door Kay van de Linde, een in Nederland geboren politiek consulent die zijn strepen haalde in de Verenigde Staten bij campagnes voor kandidaten als voormalig New York burgermeesters Ed Koch en Rudy Giualiani. Ooit, herinnert van de Linde zich in een interview met Buzzfeed News, verklaarde Fortuyn tijdens een televisieoptreden dat hij een dark room zou bouwen voor seksuele escapades onder het torentje omdat “mijn spin doctor mij niet meer de dark rooms van Rotterdam laat bezoeken”.

Tijdens een ander TV interview, verklaarde Fortuyn dat hij kon raden wat een man had gedronken de avond er voor op basis van de smaak van zijn sperma. Van de Linde maakte zich zorgen dat dit de campagne zou beschadigen maar de volgende dag groeide het lidmaatschap van de nieuwe partij. In plaats van geshockeerd te zijn, denkt Linde, gaven Fortuyns platheid en gevoel voor humor hem een authenticiteit die weinig politici evenaren.

“Mensen dachten, ‘als hij zo eerlijk was over zijn seksleven – iets waar ik zelf nooit de ballen voor heb om te bespreken op televisie – dan moet hij vast eerlijk zijn over andere dingen,” zegt van de Linde.

Fortuyn werd neergeschoten negen dagen voor de verkiezingen in 2002 door een milieu-activist van Nederlandse afkomst die bezorgd was dat Fortuyn de “kwetsbare mensen” zou schaden. Hij werd herdacht met een massale publieke uiting die soms vergeleken wordt met de dood van Prinses Diana in Groot-Britannië. Zijn partij won 17% van de verkiezingen maar viel snel uit elkaar zonder diens charismatische leider.

Het was de tweede moord, in 2004, dat gezien werd als aankondiging dat Islamitisch terrorisme naar Nederland was gekomen en de discussie omtrent immigratie definieerde voor de opvolgende generatie.

In november, schoot een man genaamd Mohammed Bouyeri filmmaker Theo van Gogh neer toen hij aan het fietsen was en sneed zijn keel door met een machete. Van Gogh, die diep onder de indruk was van Fortuyn, was ook een bekend provocateur van anti-Moslim sentimenten, en refereerde herhaaldelijk naar Moslims als “geitenneukers”. Hij produceerde ook een film dienend als kritiek op hoe Islam omgaat met vrouwen waarin versen uit de Koran geprojecteerd werden op naakte lichamen.

“De Nederlandse overheid toetst vandaag de dag letterlijk potentiële nieuwe burgers op hun houdingen tegenover homoseksualiteit.”

Bouyeri was de zoon van Marokkaanse migranten maar was geboren in Nederland. Zijn ideeën omtrent Islam werden gevormd door extremistische literatuur online en executievideo’s. Hij had verwarde brieven geschreven over de “vijanden van Islam”, inclusief een online die pas opgemerkt werd na de aanslag, getiteld “smerige poot Wilders” en riep op tot “vernietiging van de mensen van Lot”. Wilders werd onder beveiliging geplaatst waar hij tot op de dag van vandaag mee leeft.

Het is onduidelijk of Bouyeri echt geloofde of Wilders homoseksueel was, maar de geschiedenis die begon met Fortuyn plantte het idee dat Nederland moest kiezen tussen homorechten of open grenzen. In 2005 introduceerde de Nederlandse overheid een video die aan potentiële immigranten getoond moest worden waarin twee homomannen zoenen en een halfnaakte vrouw te zien was op het strand. Ayaan Hirsi Ali, een van origine Somalische politica en critici van Islam, vertelde aan The New York Times toen het verscheen dat “de film bedoeld is voor mensen die nog niet in Nederland wonen, zodat ze weten wat normaal is hier en er niet door geshockeerd worden zodra ze arriveren.”

De Nederlandse overheid toetst vandaag de dag letterlijk potentiële nieuwe burgers op hun houdingen tegenover homoseksualiteit. Ongeveer 4% van de vragen in de Nederlandse naturalisatieprocedure gaan over homorechten, volgens een woordvoerder van het Ministerie van Sociale Zaken. Het ministerie wilde geen voorbeeld geven van een vraag die momenteel gebruikt wordt, maar een voorbeeld van de online toets uit 2005 betrof de volgende, die een vergelijkbare toon heeft met de huidige toetsen momenteel op de website van het ministerie:

Je zit op een terras met een collega en aan de tafel naast jou zijn twee mannen aan het zoenen. Je bent geïrriteerd. Wat doe je?

  1. Blijf zitten en doet alsof je het niet erg vindt.
  2. Je vertelt je collega hardop wat je echt vindt van homoseksualiteit.
  3. Je zegt tegen de mannen dat ze elders moeten gaan zitten.
Ahmed Marcouch in zijn kantoor. Credit: Mascha Joustra voor Buzzfeed News

Het is belangrijk om “een norm te bewerkstelligen” voor Nederlandse waarden zegt Ahmed Marcouch, van de Partij van de Arbeid, die in Amsterdam West, waar Mohammed Bouyeri woonde, politiek actief was. Marcouch bracht soms express het onderwerp van homorechten op in zijn district met een grote moslimbevolking, waaronder het binnenhalen van de Amsterdam Gay Pride in de buurt in 2009. Dit leidde uiteindelijk tot zijn einde van zijn werkzaamheden, maar Marcouch zegt dat hij gelooft dat politiek “stilstaande ideeën” moet confronteren. Hij herinnert zich een discussie met een strenge Moslim in het district destijds, “Jouw vrijheid om een Moslim te zijn, is dezelfde vrijheid van iemand om homoseksueel te zijn.”

Maar voor sommige Nederlandse politici moeten homorechten voor religieuze overtuigingen komen. Of acceptatie van homoseksualiteit een lakmoesproef moet zijn om een goede Nederlander te zijn, zegt D66 leider Alexander Pechtold tegen Buzzfeed News: “dat klopt volgens mij. Qua discriminatie is religie iets wat je kan achterlaten of niet. Het is een keuze; homoseksualiteit is geen keuze. Als een persoon gediscrimineerd wordt vanwege iets wat ze van geboorte af aan hebben, moeten we zeer waakzaam zijn.”

Ongeacht Wilders’ persoonlijke overtuigingen is het moeilijk in te denken dat zijn partij homorechten kon tegenstaan in dit landschap. Maar een andere mede-oprichter van de PVV, een historicus genaamd Bart Jan Spruyt, was een conservatief Christenen die hoopte dat de partij opgenomen zou worden door de kleine Christelijke partijen in een grotere conservatieve coalitie ter spiegeling van de GOP. Spruyt organiseerde zelfs een drie-weekse spoedcursus in Amerikaanse conservativiteit voor Wilders in 2005, inclusief bezoeken aan instituten als The Heritag Foundation en The American Enterprise Institute.

“Nationale identiteit is een zeer belangrijk punt voor veel mensen.”

Maar Spruyt verliet de partij in 2006, vertelde hij later aan historicus Koen Vossen, toen het duidelijk werd dat Wilders exclusief “wilde richten op immigratie en Islam.”

Toch groeide Wilders’ beweging uit enkele machtig Amerikaanse wortels. Zijn stijl en filosofie zijn het resultaat van meer dan een decennium van kruisbestuivingen met dezelfde anti-immigratie beweging die Donald Trump in het Witte Huis hielp.

Een van Wilders’ grootste fans in de Verenigde Staten is David Horowitz, een conservatieve activist die halverwege vorig decennia begon met waarschuwen tegen een plot om Amerika te Islamiseren. Horowitz heeft meer dan $100.000 gedoneerd aan de campagne van Wilders en gaf hem een line-up van sprekers waaronder nu Attorney General Jeff Sessions. Hij hielp ook met het organiseren voor plek voor Wilders bij de CPAC in 2009 toen managers hem in eerste instantie weigerde.

“We varen dezelfde koers” als Horowitz en andere anti-immigratie activisten in de V.S., zegt Martin Bosma. “Nationale identiteit is een zeer belangrijk punt voor veel mensen.”

David Horowitz vergeleek Wilders’ waarschuwing dat de Islam Westerse beschaving kan vernietigen met Paul Revere’s waarschuwing dat Britse troepen er aan kwamen om de Amerikaanse revolutie te doven.

“Hij is iemand met ongelooflijke moed,” die een “laatste poging doet om te staan voor democratie,” zegt Horowitz. “Ik denk dat Wilders de Paul Revere van Europa” is.

Over de auteur(s)

Manju Reijmer

Manju Reijmer

Schrijf mee

Wil jij helpen met het creëren van leuke content voor en door LHBT+? Bekijk hieronder onze vacatures.

Voorbinddiscours

Gastredacteur Laurie schrijft over het imago van de voorbinddildo nu en hoe dat door de eeuwen heen is veranderd.

Column

Bestuurscolumn: Expreszo is anders

Onze bestuursleden schrijven maandelijks over van alles waar ze voor Expreszo mee bezig zijn. Secretaris Kai is sinds augustus 2015 actief, en vergelijkt Expreszo elke keer onbewust met

Lees verder »