LeFou is homoseksueel in de nieuwe Beauty and the Beast. Maar verwacht daar vooral niet te veel van.
Als de jonge prins beter had geluisterd naar de oude, hulpbehoevende vrouw, die tijdens een van zijn feesten voor de deur staat, was hem een transformatie tot bizon-achtig monster bespaard gebleven. Hij negeert de roos die ze hem aanbiedt en haar verhaal over uiterlijke schijn en innerlijke schoonheid. Gelukkig verschijnt de intelligente Belle ten toneel, die met haar liefdesverklaring de vloek weet te verbreken. De welbekende Disney-premisse blijft ook hier recht overeind staan: liefde overwint alles. Eind goed, al goed. Maar is dat wel zo? Eind goed, al goed? Laat Disney nou net het nieuws naar buiten brengen dat ze de primeur voor een homoseksueel personage in een een van hun films hebben. Spoiler alert: dat klinkt mooier dan het in werkelijkheid blijkt. Zoals Emma Watson, die Belle speelt, eerder ook al zei in een interview, verwacht vooral niet te veel van LeFou als homoseksueel personage. De H uit LHBTQIAP+ is slecht vertegenwoordigd, waar de vertegenwoordiging van de overgebleven letters helemaal zoeken naar een speld in een hooiberg is. Net als de jonge prins moet Disney nog veel leren over uiterlijke schijn, innerlijke schoonheid en de vele vormen van liefde en seksuele diversiteit.
Negatieve stereotypering
In eerdere berichten over dit heugelijke feit blijkt dat LeFou, het ietwat dommige hulpje van Gaston, de gelukkige is die zich het eerste homoseksuele personage in een Disney-film ooit mag noemen. Reden te meer voor om de animatiefilm uit 1991 er weer eens bij te pakken. Naast een berg jeugdsentiment, houd ik daar ook een berg vragen aan over. Waarom juist LeFou? Het voelt een beetje raar om juist diegene die onnozel en volgzaam is, slecht behandeld wordt en tot de bad guys behoort, tot eerste homoseksuele personage te verkiezen. Waarom iemand met louter negatieve eigenschappen en wiens naam vrij vertaald ‘de gek’ of ‘de dwaas’ betekent? Wat een mooi statement zou kunnen zijn, verwordt hiermee tot een wat dubbele boodschap. In de live-action film blijkt LeFou iets intelligenter, maar veel sympathieker is hij er niet op geworden.
Beauty and the Beast is een sprookje, dat waarschijnlijk een relatief jong publiek naar de bioscopen trekt. Hoe slim kinderen ook zijn, het is een veelgebruikt middel in kinderfilms om bepaalde eigenschappen zodanig uit te vergroten dat voor iedereen duidelijk is wie tot de “good guys” behoort en wie tot de “bad guys” behoort. Maar Disney heeft besloten LeFou ook een aantal uitvergrootte eigenschappen toe te kennen die veelal aan de gay community worden toegeschreven. LeFou beweegt als enige man in de film ietwat vrouwelijk. De man in wiens armen hij eindigt, (heel kort weliswaar, maar dat bespreken we later wel) is als enige man goed gekleed. Moge het duidelijk zijn dat beide heren op mannen vallen. Dat homoseksualiteit niet gedefinieerd wordt door beweging of kleding, vergeet Disney voor het gemak maar even. Mensen die goed gekleed door het leven gaan, of vrouwelijker dan gemiddeld bewegen, bestaan er in alle soorten en maten. Dat alleen homomannen die kenmerken kunnen bezitten, berust op een vooroordeel.
“Er zijn vast personages met een mooier liefdesverhaal dan LeFou en Gaston.”
Tot slot besteedt LeFou ook nog eens net iets te veel aandacht aan Gaston, de niet al te slimme, dominante, arrogante, egocentrische, gespierde en bovenal heteroseksuele man. Dat klinkt niet echt als een droomman voor LeFou. Dan is die man ook nog eens iemand die hem op een, laten we het netjes zeggen, slechte manier behandeld. LeFou mag in deze film dan wel zijn tanden houden, en hij hoeft niet dagen in de sneeuw te staan, zoals in de animatiefilm, maar hij is wel onderdanig aan Gaston. De overige personages lijken dat niet heel erg te vinden. Een mooi liefdesverhaal is het niet. LeFou komt weliswaar uiteindelijk tot de conclusie dat hij ook makkelijk verder kan leven zonder Gaston, maar dan is het eigenlijk al te laat. Fijn is het niet om te kijken naar een homoseksuele man die ondergeschikt wordt gemaakt aan de sterke, heteroseksuele man. Er zijn vast personages in andere Disney-films te bedenken met een mooier liefdesverhaal, dat geloofwaardiger verteld kan worden, en een positievere boodschap over kan brengen, dan dat van LeFou en Gaston. Waarom is bijvoorbeeld niet de keuze gevallen op Cogsworth, in Nederland beter bekend als Pendule, de klok wiens stem ingesproken is door Ian McKellen. Hij is immers zelf homoseksueel en weet vast als geen ander hoe om te gaan met mogelijke vooroordelen en andere valkuilen. Of waarom niet Elsa uit Frozen, zoals al vele malen geopperd is. Een mooi moment voor een herkansing voor Disney. Idina Menzel zegt daar in ieder geval al heel blij mee te zijn. En een iets grotere rol voor een niet-heteropersonage zou ook een mooi statement kunnen zijn.
Tale as old as two seconds
Afgezien van de verhaallijn en de personages, is er nog iets belangrijkers te melden over de homoseksualiteit van LeFou. Die is namelijk zodanig suggestief in beeld gebracht, dat alleen de oplettende kijker die LeFou als homoseksueel wíl zien, die vertaalslag kan maken. Verwijzingen worden afgedaan met suggestieve woordgrappen, die voor meerdere interpretaties vatbaar zijn. Verwijst LeFou naar zijn gevoelens voor mannen, of is hij simpelweg onder de indruk van de kwaliteiten die Gaston bezit? Bill Condon, de regisseur van de film, zei eerder in een interview: “LeFou is iemand die Gaston de ene dag wil zijn en de andere dag wil zoenen.” Het probleem is alleen dat het verschil hiertussen zo subtiel in beeld gebracht is, dat het bijna niet te zien is. Een scène waarin Gaston zichzelf bewondert in een spiegel bijvoorbeeld: Gaston maakt een opmerking over zijn uiterlijk, waarop LeFou daar een grap over maakt. Die grap kan geïnterpreteerd worden als bewondering voor het lichaam van Gaston, maar is zodanig geformuleerd, dat LeFou net zo goed bedoeld kan hebben dat ook hij zijn eigen uiterlijk bewonderd, naar voorbeeld van Gaston.
Niet alleen blijven die woordgrappen suggestief, op de vraag van Gaston richting LeFou waarom de vrouwen niet in grote getallen achter hem aanlopen, antwoordt LeFou dat hij te ‘clingy’ is, wat zoveel betekent als aanhankelijk, zoveel bij iemand willen zijn dat het irritant wordt. Hij had ook gewoon een eerlijk en duidelijk antwoord kunnen geven. Nergens durft Disney hardop en duidelijk te zeggen dat LeFou op mannen valt. En daar zit nu juist het probleem. Hoe progressief deze keuze ook bedoelt is, doordat Disney niet durft te spreken over homoseksualiteit, helpt het niet de barrières die er ook in de filmwereld nog zijn, te doorbreken. Hiermee lijkt de boodschap naar buiten te worden gebracht dat homoseksualiteit inderdaad iets is waar niet over gepraat mag worden.
“Nergens durft Disney duidelijk te zeggen dat LeFou op mannen valt.”
Dat terwijl de regisseur van deze film een ‘exclusively gay moment’ had aangekondigd. Dat moment is er niet. Of laat ik het anders zeggen: dat moment is zodanig kort, dat ik er na het zien van de film naar het moeten Googelen om te weten welk moment dat dan was. Het bleek te gaan om een moment waarin LeFou, net als iedereen op dat moment, in de balzaal van het kasteel danst met een vrouw. In een draai komt hij in de armen van een man terecht, de man die eerder in de film als enige goed gekleed was. Waar elk ander (hetero-)koppel in de film innig zoenend, omhelzend en knuffelend in beeld te zien is, moet LeFou, en de homogemeenschap, tevreden zijn met een scène van niet meer dan twee seconden, die evenals de woordgrappen zo suggestief is, dat ook deze scène niet per definitie de seksualiteit van LeFou laat zien. Niet dat het heel belangrijk is of LeFou al dan niet hetero of homo is, of wat dan ook. Maar als je de keuze maakt om ein-de-lijk een personage te introduceren waarmee de diversiteit die in de wereld bestaat beter vertegenwoordigd is, doe het dan goed. Doe dat niet op basis van vooroordelen. En durf het te laten zien.
Door het niet te laten zien, suggestief te blijven en op basis van vooroordelen te handelen, komt de boodschap van diversiteit niet goed over. Jammer eigenlijk, want Disney is toch altijd, voor zover ik dat kan beoordelen als witte man, een bedrijf geweest dat veel culturele diversiteit in zijn films laat zien, en vrouwen veelal als onafhankelijke, sterke en goed geschreven rollen neerzet. Disney is naar mijn gevoel dus al heel lang op de hoogte van het feit dat er meer in de wereld is dan de witte, heteroseksuele man. Bij een film die als belangrijkste boodschap heeft dat liefde alles overwint, had ik beter verwacht. Er valt dus ook voor Disney nog veel te leren, en ik ben benieuwd of een vervolg van de LHBTQIAP-gemeenschap in Disney-films een positievere boodschap laat zien. Laten we maar zeggen dat fouten er zijn om van te leren. En laten we er vanuit gaan dat Disney zichzelf een herkansing gunt. Dat moet vast goedkomen.
Over de auteur(s)
